Verlenging levensduur van houten kozijnen dankzij innovaties.

Verlenging levensduur van houten kozijnen dankzij innovaties.

Over de levensduur van houten kozijnen wordt ten onrechte nogal eens negatief gedaan.

Door René Hillebrink (SHR)

Als SHR doen wij veel onderzoek naar de prestaties en verbetering van de levensduur van houten kozijnen. Zo kijken we naar de duurzaamheid op langere termijn en welke verbeteringen er mogelijk zijn, waardoor bijvoorbeeld houtrot niet kan ontstaat. We moeten als houtbranche zorgen dat het vertrouwen in houten kozijnen goed blijft. We hebben hiervoor het bewijs in handen. Houten kozijnen zitten makkelijk vijftig jaar in de gevel, denk bijvoorbeeld aan de vurenhouten kozijnen die vanaf begin Jaren ’70 volop geplaatst zijn. De oudste monumentale panden van 100 jaar en ouder bevatten namelijk ook allemaal houten kozijnen.

Een andere heersende misvatting; “Houten kozijnen moet je om de 2 a 3 jaar schilderen.” Dat is echt een achterhaalde gedachte. Dankzij de kwaliteitsverbetering van het toegepaste hout en de verbeterde verbindingen, lijm- en verfsoorten is onderhoud pas nodig om de 7 tot 10 jaar en er zijn nu al verfsystemen die er voor zorgen dat je nog maar om de 15 jaar hoeft te schilderen. Wist je overigens dat kunststof kozijnen na gemiddeld 20 jaar in zijn geheel vervangen moeten worden? Dit is de reden dat steeds meer woningbouwverenigingen weer voor houten kozijnen kiezen.

Je merkt sowieso dat mensen het liefst houten kozijnen zien, onder andere vanwege de warmere uitstraling en het kwaliteitsgevoel. Ik begrijp dan ook niets van de kunststof kozijnen met een “houtlook” print, alleen al omdat ik dit een zwaktebod vind! Veel mensen vinden het prettig om hun kozijnen af en toe een ander kleurtje te kunnen geven. Dat gaat alleen als je houten kozijnen hebt!

Onderzoek naar de levensduur van houten kozijnen
SHR doet veel onderzoek naar het verbeteren van de levensduur van houten kozijnen. Zo is er de mogelijkheid om verschillende verweringstesten te laten uitvoeren in het laboratorium. Wat we eigenlijk doen is in een korte periode de verweringseffecten op de lange termijn achterhalen. We bootsen daarbij verschillende praktijksituaties na in ons laboratorium. Hoe reageert het houten kozijn bijvoorbeeld bij verschillende en wisselende vocht, water, zon en temperatuurbelasting of bijvoorbeeld in grondcontact? Na weken of maanden wordt beoordeeld wat de effecten zijn. Zo kunnen we steeds beter aangeven wat in de praktijksituaties gebeurt met de houten producten.

Innovaties houten kozijnen met gunstig effect op de levensduur
In de regelgeving (Bouwbesluit) wordt er vanuit gegaan dat een gebouw minimaal 50 jaar moet blijven staan. Dat is natuurlijk niet mogelijk zonder enige vorm van onderhoud. Er zijn in de afgelopen jaren verschillende innovaties doorgevoerd, die de levensduur van houten kozijnen aanzienlijk verbeterd hebben:

Verlijming van verbindingen
Jaren is er gewerkt met de zogenaamde ‘witte houtlijmen’. Deze konden de werking van het hout als gevolg van vocht- en temperatuurverschillen minder goed volgen. Dit was één van de oorzaken dat verbindingen regelmatig problemen gaven - denk aan inwateren en aantasting. Deze problemen zijn door betere verbindingen en lijmen vrijwel verdwenen. Zo worden er nu geheel andere lijmen toegepast voor de onderlinge verbindingen van kozijnen, die een vullend vermogen hebben en veel beter bestand zijn tegen de hoge temperaturen en vocht. Deze lijmen kunnen daardoor de werking van de verschillende delen hout (kops- en langshout) goed opvangen. Hout is en blijft een natuurproduct dat ‘werkt’ dankzij invloeden van buitenaf. De kunst is om het hout hiertegen te beschermen waardoor het veel minder zal krimpen en zwellen. Het hout blijft hierdoor veel stabieler. Zelfs houtsoorten in de lagere duurzaamheidsklassen (gevoelig voor aantasting en schimmels) zoals bijvoorbeeld vuren en Lariks gaan nu jaren mee.

Verbeteringen in de afwerklaag
De laatste jaren zijn verven enorm doorontwikkeld en verbeterd. Oplosmiddelen-houdende systemen waren niet goed voor de gezondheid van de verwerkers en moesten verdwijnen. Met name de watergedragen systemen zijn hierdoor sterk doorontwikkeld. Nu er vrijwel alleen gewerkt wordt met watergedragen verfsoorten, worden zowel mensen als houten producten beter beschermd.

Verduurzaamd hout
De toepassing van verduurzaamde houtsoorten draagt ook bij aan de levensduur van houten kozijnen. Je moet dan denken aan het thermisch en chemisch verduurzamen van hout. Hiervoor worden veelal snelgroeiende, goed-verkrijgbare houtsoorten gebruikt, die door deze verduurzaming voornamelijk stabieler blijven, dus minder krimp- en zwelling en goed bestand zijn tegen aantasting door schimmels en/of insecten.
Er is een trend gaande om met onafgewerkte houtsoorten te werken. Dat zijn de zgn. ‘niets aan hoeven doen’ houtsoorten. In andere landen wordt dit vaker toegepast, maar we hebben in Nederland toch een net iets ander klimaat waardoor dit nogal eens de vraag oplevert: “Kan dit eigenlijk wel?” Interessant en belangrijk hierbij is;
•“Hoe wordt het hout toegepast?”,
•“Hoe gedetailleerd is de toepassing?”
•“Hoe is de belasting van het gebouw?”
En natuurlijk;
•Wat is de natuurlijke duurzaamheid van het toegepaste hout(en product)?”

Hoeveel jaar bouwen we nou al?!
Dit zijn enkele innovaties die bijdragen aan een verbeterde levensduur van houten toepassingen in de bouw. En dat is goed nieuws. Maar het kan nog beter. Je kunt nog zo’n mooi product hebben, als het niet goed toegepast wordt, dan gaat het alsnog mis. Op de bouwplaats wordt nog te veel verpest. Dat ligt onder meer aan de huidige verouderde bouwmethode in Nederland, de snelheid, de prijs, maar ook aan ondeskundigheid.

Ik kom nog steeds projecten tegen waarbij lijsten met letterlijk honderden opleverpunten opgelost moeten worden. Ongelofelijk vind ik dat. In deze tijd!

Wat dat betreft is de toenemende populariteit van de prefab bouwmethode zoals houtskeletbouw een zeer welkome positieve ontwikkeling. De kennis moet gebruikt worden, daar waar die aanwezig is. Het product wordt onder de juiste condities geproduceerd en op het juiste moment naar de bouw vervoerd en vakkundig geplaatst. Droog, snel, met veel minder kans op fouten en onder andere de aansluitingen zijn standaard goed uitgedacht en geregeld.

Als we dan ook nog kunnen zorgen dat ze het op de bouwplaats niet fout kunnen doen, komt dit de levensduur van houten producten nog meer ten goede!

NBvT communiceert in elke uitgave van Vakblad Raam en Deur informatie voor haar leden. Zij doen dit buiten de redactionele verantwoordelijkheid van uw Vakblad. Vaak echter, zijn deze bijdragen ook interessant voor onze lezers die niet specifiek werkzaam zijn in de timmerindustrie. Raam en Deur wil u deze informatie dan ook niet onthouden.

Hier uw advertentie?
Bel +31 (0)73 503 35 44.